ဒုကၡသစၥာ
ဤတြင္ ၫႊန္းဆိုေသာ ဒုကၡ ဟူေသာ္ စကားလုံးသည္ လူအမ်ားေန႕စဥ္သုံးစြဲေနသည့္ အဓိပၸါယ္ႏွင့္ မတူပါ။ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းမ်ား တရားေဟာသည့္အခါတြင္ 'ေမြဖြားျခင္း၊ အိုျခင္း၊ နာျခင္း၊ ေသျခင္း၊ ခ်စ္ခင္သူႏွင့္ ကြဲကြာျခင္း၊ မႏွစ္သက္သူႏွင့္ အတူေနရျခင္း တို႔သည့္ ဒုကၡျဖစ္သည္'ဟု မၾကာခဏေဟာၾကားေလ့ရွိသည္။ အမွန္တကယ္လည္း အဆိုပါ ဥပမာေပးခ်က္မ်ားသည္ ဒုကၡျဖစ္ေသာ္လည္း ဒုကၡ၏ သေဘာမွာ ၎ဥပမာမ်ားထက္ မ်ားစြာနက္နဲသည္။ အဖန္တလဲလဲ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္း သေဘာရွိေသာ ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာ အားလုံးသည္ ဒုကၡ ျဖစ္သည္။ ပုထုဇဥ္တစ္ေယာက္အေနျဖင့္ ေမြးဖြားစဥ္မွ ေသဆုံးသည့္ ၾကားကာလ ဘဝတြင္ႀကဳံေတြ႕ရသမွ်အားလုံးသည္ ဒုကၡျဖစ္သည္။
သမုဒယသစၥာ
ဘဝကို အဖန္တလဲလဲ အသစ္ျဖစ္ေစေသာ စြဲလမ္းျခင္း၊ တြယ္ၿငိျခင္း(တဏွာ)သည္ ဒုကၡကို ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းအရင္းျဖစ္သည္။ တဏွာ တြင္ သုံးမ်ိဳးရွိသည္။ ကာမတဏွာ (ကာမဘုံအာ႐ုံမ်ားတြင္ တပ္မက္ျခင္း)၊ ဘဝတဏွာ (ဘဝကို တပ္မက္ျခင္း)၊ ဝိဘဝတဏွာ (ဥေစၦဒဒိ႒ိႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ တပ္မက္ျခင္း)
ကာမတဏွာ
ကာမဘုံအာ႐ုံမ်ားတြင္ တြယ္ၿငိျခင္းသည္ ကာမတဏွာျဖစ္သည္။ ေကာင္းမြန္ေသာ အရသာ၊ ေကာင္းမြန္ေသာ အာ႐ုံမ်ားကို ခံစားလိုျခင္း ပစၥည္းဥစၥာတို႔ကို ပိုင္ဆိုင္လိုျခင္း၊ လိင္တူ လိင္ကြဲမ်ားကို တပ္မက္ျခင္း စသည့္ အမ်ိဳမ်ိဳေသာ စြဲလမ္းတြယ္ၿငိမႈမ်ားသည္ ကာမတဏွာ ျဖစ္သည္။ ဒုကၡကို ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းအရင္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။
ဘဝတဏွာ
ဘဝကို တြယ္ၿငိျခင္းသည္ ဘဝတဏွာ ျဖစ္သည္။ ရွင္သန္ေနထိုင္ရသည့္ ဘဝကို လိုလားေတာင့္တၿပီး ဘဝသည္ မျပတ္မဆဲဘဲ အႀကိမ္အႀကိမ္အဖန္ဖန္ ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူျခင္းျဖစ္သည္။
ဝိဘဝတဏွာ
ေသဆုလွ်င္ ဘဝၿပီးျပတ္သည္ဟု ယူေသာ ဥေစၦဒဒိ႒ိ ႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ တဏွာသည္ ဝိဘဝတဏွာျဖစ္သည္။
နိေရာဓသစၥာ
ဒုကၡမွလြတ္ေျမာက္ၿပီး ၿငိမ္းေအးျခင္းျဖစ္ေသာ တရားသည္ အမွန္တကယ္ရွိသည္။ ဒုကၡျဖစ္သည့္ ရွင္သန္ျခင္း ဇာတိဘဝကို အဖန္တလဲလဲျဖစ္ေစသည့္ စြဲလမ္းတပ္မတ္မႈ ကိေလသာ တဏွာတို႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသည့္ နိဗၺာန္သည္ ၿငိမ္းေအးျခင္းအစစ္အမွန္ျဖစ္သည္။
မဂၢသစၥာ
ၿငိမ္းေအးျခင္းျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္သို႔သြားရာ က်င့္စဥ္နည္းလမ္းသည္ အမွန္တကယ္ရွိသည္။ ၎တို႔မွာ မဂၢင္ရွစ္ပါးဟု ေခၚသည့္ နည္းလမ္း ရွစ္ခုျဖစ္သည္။
မွန္ကန္ေသာ အျမင္(သမၼာဒိ႒ိ)
မွန္ကန္ေသာ ႀကံစည္မႈ(သမၼာသကၤပၸ)
မွန္ကန္ေသာ စကား(သမၼာဝါစာ)
မွန္ကန္ေသာ အလုပ္(သမၼာကမၼႏၲ)
မွန္ကန္ေသာ အသက္ေမြးမႈ(သမၼာအာဇီဝ)
မွန္ကန္ေသာ အားထုတ္မႈ(သမၼာဝါယာမ)
မွန္ကန္ေသာ ေအာက္ေမ့မႈ(သမၼာသတိ)
မွန္ကန္ေသာ တည္ၾကည္မႈ(သမၼာသမာဓိ) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
သမၼာဒိ႒ိ
ဒုကၡကို သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡကိုျဖစ္ေစသည့္အေၾကာင္းကို သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာကို သိျမင္ျခင္း၊ ဒုကၡ၏ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစသည့္ အက်င့္တို႔ကို သိျမင္ျခင္း စသည္တို႔ကို မွန္စြာသိျမင္ျခင္း(သမၼာဒိ႒ိ) ဟူ၍ဆိုနိုင္သည္။
သမၼာသကၤပၸ
ကာမအာ႐ုံမွ လြတ္ကင္းစြာ ႀကံစည္ျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္းမွ လြတ္ကင္းစြာ ႀကံစည္ျခင္း၊ ညွဥ္းဆဲျခင္းမွ လြတ္ကင္းစြာ ႀကံစည္ျခင္း စသည္တို႔ကို မွန္စြာႀကံျခင္း(သမၼာသကၤပၸ) ဟူ၍ဆိုနိုင္သည္။
သမၼာဝါစာ
မဟုတ္မမွန္ ေျပာျခင္းမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ ကုန္းစကားမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ ႐ုန႔္ၾကမ္းတမ္းေသာ စကားမွၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ သိမ္ဖ်င္းေသာ စကားမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း စသည္တို႔ကို မွန္ကန္ေသာ စကား(သမၼာဝါစာ) ဟူ၍ဆိုနိုင္သည္။
သမၼာကမၼႏၲ
သူတပါး၏ အသက္ကို သတ္ျခင္းမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ မေပးသည္ကို ယူျခင္းမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း၊ ကာမဂုဏ္တို႔ကို မွားယြင္းစြာ က်င့္ျခင္းမွ ၾကဥ္ေရွာင္ျခင္း စသည္တို႔ကို မွန္စြာျပဳလုပ္ျခင္း(သမၼာကမၼႏၲ)ဟူ၍ဆိုနိုင္သည္။
သမၼာအာဇီဝ
ဒုစရိုက္အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုေရွာင္က်ဥ္ပီး စစ္မွန္သန႔္ရွင္းေသာကိုယ္ကာယစြမ္းအား ညာဏစြမ္းအားျဖင့္အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳသည္။
သမၼာဝါယာမ
သမၼာသတိ
သမၼာသမာဓိ
No comments:
Post a Comment