နိဗၺာန္သိ႔ု

သစၥာေလးပါးမွာ ေနာက္ဆုံးသစၥာက မဂၢသစၥာ တဲ့။
မဂၢဆုိတာ လမ္း၊ သစၥာဆုိတာ အမွန္တရား၊
ဒါ့ေၾကာင့္ မဂၢသစၥာဆုိတာ ေလွ်ာက္လွမ္းရမဲ့လမ္းမွန္။
စဥ္းစားမိတာက
(မဂၢ) လမ္း လုိ႔အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ေနာက္ပါဠိတစ္ပုဒ္က ပထ တဲ့။
ပထ - လမ္း။

ဒါကုိ
Romanized Letter နဲ႔ေရးေတာ့ patha၊
ဒီ patha ရဲ႕ ေနာက္ဆုံး a ကုိ ျဖဳတ္လုိက္ရင္ path ျဖစ္တယ္။
လမ္းကုိ ပါဠိလုိ patha အဂၤလိပ္လုိ path ေပါ့။
ဒီမဂၢသစၥာကုိ အရေကာက္ေတာ့ မဂၢင္ရွစ္ပါးျဖစ္တယ္။
မဂၢင္ရွစ္ပါးကုိ အဂၤလိပ္လုိဘာသာျပန္ေတာ့
Noble Eightfold Path တဲ့။
မဂၢသစၥာကုိ အဂၤလိပ္လုိ
The Truth of the Way to the Cessatiion of Suffering တဲ့။
ဒီမဂၢသစၥာ (ေလွ်ာက္လွမ္းရမဲ့လမ္းမွန္) ဆုိတာ
ဗုဒၶဘာသာတုိ႔အတြက္ က်င့္စဥ္ကုိ ေျပာတာပါ။
ဟုိတေလာက ဒကာေလးတစ္ေယာက္ေက်ာင္းလာတယ္။
သူေျပာတယ္။
အျခားဘာသာ၀င္ထဲက ဆရာႀကီးတစ္ေယာက္နဲ႔ေတြ႔ေၾကာင္း၊
ဘာသာေရးအေၾကာင္းေတြ ေဆြးေႏြးျဖစ္ေၾကာင္း၊
ဘာသာေရးဆရာႀကီးျဖစ္ေလေတာ့ သူယုံၾကည္တဲ့ဘာသာရဲ႕ က်င့္စဥ္ဟာ
ဘာျဖစ္ပါသလဲ လုိ႔ ေမးျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
သူတုိ႔ဘာသာမွာ ဘာသာေရးက်င့္စဥ္ မယ္မယ္ရရ မေတြ႔ရေၾကာင္း ဆက္ေျပာပါတယ္။
မွန္ပါတယ္။
အလြန္ဆုံးသူတုိ႔ဘာသာေရးမွာ က်င့္စဥ္က သီလက်င့္စဥ္ေလာက္သာရွိတာပါ။
ဗုဒၶဘာသာမွာ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာလုိ႔ က်င့္စဥ္သုံးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ သုံးဆင့္ရွိပါတယ္။
သီလက အနိမ့္ဆုံးအဆင့္မွာပဲရွိတယ္။
သီလကုိ အေျခခံၿပီး သမာဓိရေအာင္ တည္ေဆာက္ကာ ပညာဥာဏ္ရေအာင္လုပ္ရမွာ။
ဒီသီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ ဆုိတာကလဲ
သစၥာေလးပါးထဲက အခုေျပာတဲ့ ေနာက္ဆုံးသစၥာျဖစ္တဲ့ မဂၢသစၥာလုိ႔ေခၚတဲ့
မဂၢင္ရွစ္ပါးကုိ ေျပာတာပါဘဲ။
ဒီမဂၢင္ရွစ္ပါးကုိ
လမ္း
ဆုိတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဒီလုိေရးၿပီး post တစ္ခု တင္ခဲ့ဘူးပါတယ္။
ဘုရားရွင္က်င့္ခဲ့တဲ့ (အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္) မဇၥ်ိမပဋိပဒါက်င့္စဥ္မွာ
အခ်က္ (၈) ခ်က္ရွိတယ္။
ဒါကို အဂၤလိပ္လုိ Noble Eightfold Path, Middle Way စသျဖင့္
အဆင္ေျပသလုိ ျပန္ဆုိၾကတယ္။
(၁) သမၼာဒိ႒ိ
ဒီသမၼဒိ႒ိကုိ အဂၤလိပ္လုိ
Right View, Right Understanding စသျဖင့္ ျပန္ဆုိၾကတယ္။
ျမန္မာလုိေတာ့ မွန္ကန္တဲ့အျမင္၊ မွန္ကန္တဲ့ နားလည္မႈေပါ့။
နိဗၺာန္သုိ႔ ခ်ီတက္သူ နိဗၺာန္သုိ႔ေလွ်ာက္လွမ္းသူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔
ပထမဦးဆုံးမွန္ကန္တဲ့အျမင္ (သမၼာဒိ႒ိ) (ေျခလွမ္း) ရွိကုိ ရွိရပါမယ္။
မွန္ကန္တဲ့အျမင္ရွိဘုိ႔အတြက္
အျမင္မွန္ဘုိ႔လုိအပ္တယ္။
အျမင္မွန္ဘုိ႔အတြက္ မွန္ကန္တဲ့နားလည္မႈ ရွိဘုိ႔လုိပါတယ္။
မွန္မွန္ကန္ကန္နားလည္ဘုိ႔ဆုိတာ
ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ နားလည္တာကုိ ေျပာတာပါဘဲ။
Right Understanding is the understanding of oneself as one really is.
ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ နားလည္တာဆုိတာ
ကုိယ့္မွာရွိေနတဲ့ သိအပ္တဲ့႐ုပ္နဲ႔ သိတတ္တဲ့စိတ္ကုိ
ပုိင္းပုိင္းျခားျခား တိတိပပ သိတာကုိ ေျပာတာပါ။
ဒါကုိ စာေပစကားမွာေတာ့
နာမ္ရုပ္တုိ႔ကုိ ပုိင္းျခား၍ သိတတ္ေသာ(နာမ႐ူပပရိေစၦဒ) ဥာဏ္တဲ့။
ဒီမွန္ကန္တဲ့အျမင္ မွန္ကန္တဲ့နားလည္မႈဟာ
မဇၥ်ိပဋိပဒါလမ္းစဥ္မွာ အဓိကေသာ့ခ်က္ပဲ။
The key-note of Buddhism is this right understanding.
(၂) သမၼာသကၤပၸ
မွန္မွန္ကန္ကန္ျမင္တတ္တဲ့ မွန္မွန္ကန္ကန္နားလည္မႈရွိတဲ့သူသာ
မွန္ကန္တဲ့အေတြးရွိမွာပါ။
မွန္ကန္တဲ့အေတြးကုိ ပါဠိလုိ သမၼာသကၤပၸတဲ့။
အဂၤလိပ္လုိေတာ့
Right Resolutions, Right Aspirations, Right Ideas စသျဖင့္
အမ်ဳိးမ်ဳိးျပန္ဆုိၾကတယ္။
ပါဠိ၊ အဂၤလိပ္တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ဆရာေတာ္တစ္ပါးက
မွန္ကန္တဲ့အေတြးဆုိေတာ့ Right Thoughts လို႔ဘာသာျပန္သင့္တယ္တဲ့။
(၃) သမၼာ၀ါစာ
မွန္ကန္တဲ့အေတြးအေခၚရွိတဲ့သူသာ မွန္ကန္တဲ့စကားကုိ ေျပာမွာ။
မွန္ကန္တဲ့စကားကုိ ပါဠိလုိ သမၼာ၀ါစာတဲ့။
နိဗၺာန္ကုိ တက္လွမ္းလုိသူအဖုိ႔
သမၼာ၀ါစာ - မွန္ကန္တဲ့စကားကုိသာ ေျပာဆုိသင့္ပါတယ္။
မုသာ၀ါဒ - လိမ္လည္လွည့္ျဖား မေျပာၾကားသင့္ပါဘူး။
ဒါ့အျပင္ ဂုံးေခ်ာ ဂုံးတုိက္တဲ့စကား၊ ၾကမ္းတမ္းတဲ့စကား၊
အရည္မရ အဖတ္မရတဲ့စကားေတြကိုလဲ ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာပါ။
သမၼာ၀ါစာ - မွန္ကန္တဲ့စကားဆုိလုိ႔
ကုိယ္ေျပာတဲ့စကား မွန္ကန္ေနရုံနဲ႔ မလုံေလာက္ပါဘူး။
နား၀င္ခ်ဳိေနရုံနဲ႔ မလုံေလာက္ပါဘူး။
သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ေကာင္းေနရုံနဲ႔ မလုံေလာက္ပါဘူး။
ကုိယ္ေျပာလုိက္တဲ့စကားဟာ သူတစ္ပါးအတြက္
အသုံးတည့္ရပါမယ္၊ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစရပါမယ္။ အက်ဳိးရွိရပါမယ္။
What one utters is not only true, sweet and pleasant
but also useful, fruitful and beneficial.
(၄) သမၼာကမၼႏ ၱ
အေျပာမွန္တာနဲ႔ အလုပ္မွန္တာ ခြဲျခားလုိ႔ မရပါဘူး။
ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆုိရင္ အေျပာမွန္တဲ့သူသာ အလုပ္မွန္တတ္လုိ႔ပါဘဲ။
အလုပ္မွန္တာကုိ ပါဠိလုိ သမၼာကမၼႏ ၱလုိ႔ေခၚတယ္။
အဂၤလိပ္လုိ Right Action ေပါ့။
အလုပ္မွန္တဲ့ အမွန္လုပ္တဲ့ ဒီ Right Action ဆုိတာ
တျခားေထြေထြထူးထူးမဟုတ္ပါဘူး။
မုိက္မဲမႈ(ေမာဟ) ေၾကာင့္ ေလာဘစိတ္၊ ေဒါသစိတ္ေတြအေျခခံၿပီး
သူ႔တပါးအသက္ သတ္ျခင္း၊ သူ႔ဥစၥာ ခုိးျခင္း၊
သူတပါးသားမယား ျပစ္မွားေစာ္ကားျခင္းတုိ႔ကုိ မလြန္က်ဴးဘူးဆုိရင္
Right Action ျဖစ္ေတာ့တာပါဘဲ။
It deals with abstinence from killing, stealing and sexual misconduct.
(၅) သမၼာအာဇီ၀
အေတြးအေခၚ မွန္၊ အေျပာမွန္ၿပီး အလုပ္မွန္တဲ့သူအတြက္
အႀကံအဖန္စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းကို လုံး၀ စိတ္မ၀င္စားေတာ့ပါဘူး။
မွန္ကန္တဲ့စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းနဲ႔ပဲ သူ႔ဘ၀ရပ္တည္ေတာ့မွာ အမွန္ပါ။
မွန္ကန္တဲ့စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းကုိ သမၼာအာဇီ၀လုိ႔ေခၚတယ္။
အဂၤလိပ္လုိ Right Livelihood ေပါ့။
ဒါနဲ႔စပ္လုိ႔ ဗုဒၶဘာသာစာေပထဲမွာ
မလုပ္ရမဲ့စီးပြါးေရးလုပ္ငန္း ငါးမ်ဳိးကုိ ျပဆုိထားပါတယ္။
(က) လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မႈ (Traiding in arms)
(ခ) လူကုန္ကူးမႈ (Traiding in human beings)
(ဂ) သားငါးေမြးျမဴေရး (Traiding in flesh)
(ဃ) အရက္၊ မူးယဇ္ေဆး၀ါး (Traiding in intoxicating drinks)
(င) အဆိပ္ (Trading in poison)
(၆) သမၼာ၀ါယာမ
သမၼာ၀ါယာမဆုိတာ မွန္ကန္တဲ့ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ။
အဂၤလိပ္လုိေတာ့ Right Effort တဲ့။
နိဗၺာန္သို႔တက္လွမ္းလုိသူအတြက္ နည္းမွန္လမ္းမွန္ ႀကဳိးစားအားထုတ္ဘုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။
ဒီေခတ္မွာ ဟုိနည္း ဒီနည္းနဲ႔ နည္းေတြက နည္းတာမဟုတ္ဘူး။
နည္းမွန္ဘုိ႔ အင္မတန္အေရးႀကီးတယ္။
နည္းမွန္မွ လမ္းမွန္မွာပါ။
နည္းမွားေနရင္ လမ္းမွားေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္
လုိခ်င္တဲ့ ေလွ်ာက္လွမ္းေနတဲ့ပန္းတုိင္ကုိ ေရာက္မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။
ဗုဒၶစာေပမွာ မွန္ကန္တဲ့ႀကဳိးစားအားထုတ္မႈေလးမ်ဳိးရွိတယ္။
(၁) ျဖစ္ေပၚၿပီးတဲ့မေကာင္းမႈအကုသုိလ္ေတြကို ပယ္စြန္႔ႏုိင္ေအာင္ ႀကဳိးစားျခင္း၊
(၂) မျဖစ္ေသးတဲ့ မေကာင္းမႈအကုသုိလ္ေတြကုိ မျဖစ္မိေအာင္ ႀကဳိးစားျခင္း
(၃) မျဖစ္ၿပီးေသးကုသုိလ္ေကာင္းမႈေတြကုိ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ႀကဳိးစားျခင္း၊
(၄) ၿဖစ္ၿပီးတဲ့ကုသုိလ္ေကာင္းမႈေတြကုိ တုိးပြါးလာေအာင္ ႀကဳိးစားျခင္းဆုိၿပီး
ေလးမ်ဳိးရွိပါတယ္။
မဇၥ်ိမပဋိပဒါ - အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ ရွစ္ခ်က္ထဲမွာ
ဒီသမၼာ၀ါယာမ (မွန္မွန္ကန္ကန္ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ) ဟာ အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။
သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ဘုိ႔ နိဗၺာန္ကုိ ရဘုိ႔ ေရာက္ဘုိ႔အတြက္
ကုိယ့္အားကုိ အားကုိးၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ႀကဳိးစားရမွာပါ။
ေပးကမ္းလွဴဒါန္း၊ ဆုေတာင္းေနရုံမွ်နဲ႔
နိဗၺာန္ကုိ လုံး၀ မေရာက္ႏုိင္ပါဘူးလုိ႔ ဒီအခ်က္က ရည္ညႊန္းပါတယ္။
(၇) သမၼာသတိ
မဇၥ်ိမပဋိပဒါ - အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ ရွစ္ခ်က္ထဲမွာ
သမၼာ၀ါယာမနဲ႔ ကပ္လုိက္လာတာက သမၼာသတိ (မွန္ကန္တဲ့သတိ) ပါ။
Right Mindfulness လုိ႔ အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ၾကတယ္။
ကုိယ္ (body), ေ၀ဒနာ (feeling), စိတ္ (thoughts), နဲ႔ ဓမၼ (mind-objects) လုိ႔ေခၚတဲ့ အာရုံေလးမ်ဳိးအေပၚမွာ မိမိရဲ႕ သတိကုိ အၿမဲမျပတ္တင္ထားတာကုိ (အၿမဲသတိ ရွိေနျခင္းကုိ)
သမၼာသတိ - မွန္ကန္ေသာ သတိလုိ႔ေခၚပါတယ္။
ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ
လွတယ္ တင့္တယ္တယ္လုိ႔ မမွတ္ယူမိေအာင္၊
ခ်မ္းသာတယ္လုိ႔ မမွတ္ယူမိေအာင္၊
ၿမဲတယ္လုိ႔ မမွတ္ယူမိေအာင္၊
အတၱရွိတယ္လုိ႔ မမွတ္ယူမိေအာင္၊
အဆုိပါ အာရုံေလးမ်ဳိးအေပၚမွာ သတိအၿမဲရွိေနရတာ။
Mindfulness on these four objects tend to eradicate the misconceptions
with regard to desirablity (subha), so-called happiness (sukha),
permanence (nicca) and an immortal soul (atta) respectively.
(၈) သမၼာသမာဓိ
မွန္မွန္ကန္ကန္ႀကဳိးစားၿပီး သတိရွိလာတဲ့သူအဖုိ႔
မွန္ကန္တဲ့သမာဓိတရားရရွိလာမွာ မလြဲပါဘူး။
မွန္ကန္တဲ့သမာဓိကုိ သမၼာသမာဓိလုိ႔ေခၚတယ္။ Right Concentration တဲ့။
သမာဓိရလာရင္ေတာ့ ကိုယ့္ကုိယ္ကုိ အမွန္အတုိင္းသိျမင္လာမွာပါ။
ကုိယ္ကုိ္ယ့္ကုိ အသုဘေကာင္ႀကီးဆုိတာ သေဘာေပါက္လာမွာပါ။
သစၥာေလးပါးကုိ တကယ္သိလုိသူ၊ နိဗၺာန္ကုိ ရလုိသူ၊ မ်က္ေမွာက္ျပဳလုိသူ
မည္သူမဆုိ
မဇၥ်ိမပဋိပဒါက်င့္စဥ္ျဖစ္တဲ့ ဒီအခ်က္ (၈) ခ်က္ကုိ က်င့္ရမွာပါ။
Posted by Dr. Ashin Indaka