တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ ျမန္မာ့ ၁၂လရာသီတြင္ ရွစ္လေျမာက္လျဖစ္သည္။ မုိးေလကင္းစင္၍ နကၡတ္ တာရာစုံ ထြန္းပေသာ လလည္းျဖစ္သည္။ ပင္းယေခတ္ စာဆိုေတာ္ စတုရဂၤဗလအမတ္ႀကီးက ''သရဒံတု ကာလာနံ'' အခ်ိန္အခါေန႔တြင္ တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ သာယာအလွပဆုံး အခ်ိန္ အခါျဖစ္သည္ဟု ဖြဲ႕ဆုိခဲ့သည္။
သာမညဖလသုတ္ေတာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ကို သာမည ဖလအခါေတာ္ေန႔ဟူ၍ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာ သာဝင္တုိ႔သည္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ အခါသမ ယတြင္ သာမညဖလတရားေတာ္ကုိ နာၾကားပူေဇာ္ ေလ့ရွိၾကသည္။
ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည့္ရွင္ အဇာတသတ္မင္း သည္ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားေတာ္မူေသာ သာမညဖလ သုတၱန္ ေဒသနာေတာ္ကုိ ၾကားနာရသည့္ အဆုံးတြင္ ရတနာသုံးပါးကုိ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္သည့္ ဥပါသကာ အျဖစ္ သုိ႔ ေရာက္ရွိေတာ္မူခဲ့သည္။ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ က်င္းပေသာ ပြဲေတာ္တစ္ခုမွာ ကထိန္သကၤန္း ဆက္ကပ္လႉဒါန္းပြဲျဖစ္သည္။
ကထိန္ဟူသည္မွာ ''ကထိန''ဟူေသာ ပါဠိေဝါဟာရကို ျပန္ဆုိထားျခင္းျဖစ္သည္။ အလုပ္အက်ဳိးေပး ၿမဲၿမဲ ခုိင္ခံ့ေသာအလုပ္၊ ဘုရားအစရွိေသာ ပညာရွိတုိ႔က ''ေကာင္း၏၊ ေကာင္း၏''ဟု ခ်ီးက်ဴးၾသဘာ ေထာမနာျပဳ ရေသာ အလုပ္က်ဳိးကုိ ''ကထိန္''ဟု ေခၚသည္။ ကထိန္ပြဲေတာ္သည္ ေရွးဘုရင္လက္ထက္ အဆက္ဆက္ ကပင္ ရွိခဲ့သည္။ ပဒုမုတၱရဘုရားရွင္တုိ႔၏ လက္ထက္၌ ကထိန္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ဟု ဗုဒၶစာေပမ်ား၌ ေတြ႕ရွိ ရသည္။
ကထိန္သကၤန္းအလွဴသည္ တစ္ႏွစ္တြင္ တစ္လ၊ တစ္လတြင္ တစ္ရက္သာျပဳရေသာ ကာလဒါနမ်ဳိးျဖစ္ သည္။ ကထိန္သကၤန္းကပ္လွဴပြဲ ခြင့္ျပဳေသာကာလမွာ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေက်ာ္ ၁ရက္ေန႔မွ တန္ေဆာင္ မုန္းလျပည့္ေန႔အထိ ျဖစ္သည္။ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ မသုိးသကၤန္းမ်ား ကပ္လွဴရန္ အတြက္ ရက္လုပ္ ပူေဇာ္ပြဲမ်ား က်င္းပေလ့ရွိၿပီး ေန႔မကူး၊ ရက္ မကူးဘဲ တစ္ရက္တည္း အၿပီးရက္လုပ္ လွဴဒါန္းရေသာ သကၤန္းျဖစ္သျဖင့္ မသုိးသကၤန္းဟုလည္း ေခၚေဝၚၾကသည္။
ဘုရားရွင္သည္ အဇာတသတ္ မင္းအား တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ သာမညဖလသုတၱန္တရားကုိ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တန္ေဆာင္ မုန္းလျပည့္ေန႔ကို ''သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔''ဟု သတ္မွတ္က်င္းပၾကသည္။ သာမညဖလ၏အဓိပၸာယ္မွာ ရဟန္းျပဳရျခင္း၏ အက်ဳိးပင္ျဖစ္သည္။ သာမည ဖလသုတ္ေတာ္သည္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ေၾကးမံုမွန္ ခ်ပ္ၾကီးတစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။
ကုိယ္က်င့္ သီလ ရွိသည္မရွိသည္ကုိ ဤသုတ္ျဖင့္ ထင္ဟပ္ေစႏုိင္သည္။ အရွင္ေဒဝဒတ္အား ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္ ၊ ဆရာတင္မႈမွားခဲ့ေသာ အဇာ တသတ္မင္းသားသည္ ဖခင္ဘုရင္ ဗိမိၺသာရကို သတ္မိသည္ အထိ အမွားႀကီးမွားခဲ့ရာ ဖခငႀ္ကီးအား သတ္မိသည့္အခ်ိန္မွစ၍ ညတုိင္းအိပ္မေပ်ာ္ေသာေရာဂါ ေဝဒနာစြဲ ကပ္ေတာ့သည္။ ထုိေဝဒနာကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မည္သည့္သမား ေတာ္၊ မည္သည့္ေဆးစြမ္း ေကာင္း ကမွ် မကုသႏုိင္ေတာ့ေပ။ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ညတစ္ညတြင္အဇာတသတ္မင္းသည္ မွဴးမတ္ ေပါင္းစံု ညီစြာျဖင့္ညီလာခံ သဘင္ ဆင္ယင္က်င္းပေနစဥ္ ဆီးႏွင္းျမဴတိမ္သူရိန္ မီးခိုးေမွာင္မ်ဳိး မသြန္း လျပည့္ဝန္း က ထြန္းလင္းသာယာေနသည္။ ၾကည္ႏူးသာယာဖြယ္ ေကာင္းလွသည့္ တန္ေဆာင္မုန္းလၿပည့္ည၏ အလွ ကုိခံစားရင္းရင္တြင္းအပူမီးကုိၿငိမ္းေအး ေစႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားရရွိရန္ ေတာင့္တမိေလသည္။ မွဴးႀကီး မတ္ႀကီးမ်ား အား မည္သူ႔ကို ခ်ဥ္းကပ္ရလွ်င္ ေကာင္းမည္နည္းဟု ေမးျမန္းတုိင္ပင္ရေတာ့သည္။
ပုရာဏကႆပအစရွိေသာ တိတိၴဆရာႀကီးမ်ားထံ ခ်ဥ္းကပ္သင့္ေၾကာင္း မွဴးႀကီးမတ္ႀကီးတုိ႔၏ တင္ျပခ်က္ ကို လက္မခံဘဲ ဆရာဇီဝကအား ေမးေတာ္မူသည္။ ဆရာဇီဝက၏ အႀကံေပးခ်က္အရ ဘုရားရွင္ထံ ခ်ဥ္းကပ္ဖို႔ရန္ ဆရာ ဇီဝကကို စီစဥ္ေစသည္။ အဇာတသတ္မင္း ဘုရားရွင္ထံ ဖူးေျမာ္ရန္သြားေသာ အခ်ိန္ မွာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ ညခ်မ္းအခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႕အနီး ဇီဝကသရက္ဥယ်ာဥ္၌ သီတင္း သံုးေနေသာ ဘုရားေက်ာင္းေတာ္သို႔ သြားရာ လမ္းခရီးတြင္ ညခ်မ္းခ်ိန္ျဖစ္ျခင္း၊ သစ္ရိပ္ဝါး ရိပ္ေၾကာင့္ အေမွာင္က်ေနျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ လုိက္ပါသူအားလံုး မီး႐ွဴးမီးတုိင္ ကိုယ္စီကိုင္၍ သြားၾကရသည္။
အဇာတ သတ္ႏွင့္အျခံအရံမ်ား တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ည၌ တန္ေဆာင္တုိင္ မီးထြန္းပြဲ က်င္းပၾကသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေလ သည္။ အဇာတသတ္မင္းသည္ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေသာ သာမညဖလ တရား ေတာ္ကို နာၾကား ရသျဖင့္ အိပ္မေပ်ာ္ေသာေရာဂါ လံုးဝေပ်ာက္ကင္းသြားေတာ့ သည္။ ရတနာသံုးပါးအေပၚ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ယံုၾကည္သြားေလသည္။ ပုထုဇဥ္ တို႔တြင္ ရတနာသံုးပါးကို အၾကည္ညိဳဆံုးပုဂၢိဳလ္ အျဖစ္ ဧတဒဂ္ေပးျခင္း ကိုပင္ ခံယူရရွိသည္္ ။အဇာတသတ္မငး္ သည္ပထမသဂါၤ ယနာတင္ ဒကာအျဖစ္လည္းေကာင္း ခံယူခဲ့ သည္္ ။ ဘုရားရွႈင္၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ စုေဆာငး္ သိမ္းဆည္း၍ ဓာတ္ေ တာ္တိုက္ႀကီးကိုလည္း တည္ထား ခဲ့ သည။္ ဗုဒၶသာသနာႏွစ္ကုိလည္းအတိအက် သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ ရွင္မာ လဲပြဲကိုလည္း က်င္းပၾကသည္။ အရိေမေတၱယ် ဘုရားအေလာင္း နတ္သားက သီဟိုဠ္ကြၽန္းသား ရွင္မာလဲ မေထရ္အား တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တိုင္း လူအေပါင္းတို႔အား ေဝႆႏၲရာ ဇာတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားပါရန္ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ ရွင္မာလဲက ဂါထာတစ္ ေထာင္ျဖင့္ တန္ဆာဆင္အပ္ေသာ ေဝႆႏၲရာ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးကို ေဟာေျပာသည္ကို အထိမ္းအမွတ္ျပဳ၍ ေဝႆႏၲရာဇာတ္ေတာ္ကိုေဟာေျပာျခင္း၊ ေလွာ္ကားေတာ္ပံုျပဳ၍ ေလွာ္ကားထက္တြင္ အသီးတစ္ေထာင္၊ အပြင့္ တစ္ေထာင္၊ ထမင္းထုပ္တစ္ေထာင္၊ ဆီမီးတစ္ေထာင္စသည္တင္ကာ လွဴဒါန္း ျခင္းျဖင့္ ရွင္မာလဲပြဲ ကို ဆင္ယင္က်င္းပၾကသည္။ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔တြင္ ေဆးပင္အေပါင္းကို ေစာင့္ေသာ နတ္တို႔ သည္ မဲဇလီပင္ေစာင့္နတ္အား လာေရာက္ခစားၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္မဲဇလီပင္ သည္ ေဆးေပါင္းခသည္။
ထိုအခ်ိန္မ်ဳိး၌ မဲဇလီဖူးကို စားသံုးခဲ့ေသာ္ အနာမ်ဳိး ၉၆ပါးကင္းၿပီး ဘုန္းႀကီး သက္ရွည္ႏိုင္သည္ဟု ေဆးက်မ္းတုိ႔တြင္ေဖာ္ျပပါ ရွိသည္။ ထိုအဆိုအတိုင္း ေဘးကင္းရန္ကြာ က်န္းမာခ်မ္းသာရန္ မဲဇလီဖူးသုပ္ ကို စားသံုးၾကသည္။ တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ တန္ေဆာင္တိုင္မီးထြန္းပြဲ၊ ကထိန္ပြဲ၊ မသုိးသကၤန္း ရက္လုပ္ပြဲ၊ မဲဇလီဖူးသုပ္ေဝငွပြဲ၊ ရွင္မာလဲပြဲ၊ သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔ ပြဲမ်ား က်င္းပၾကေလသည္။
တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ ႐ိုးရာပြဲေတာ္အမ်ားဆံုးလဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ေျခခင္းလက္ခင္းသာေသာ မိုးအေႏွာင္း ေဆာင္းအကူးကာလျဖစ္ျခင္း၊ အာဇဋာ ေကာင္းကင္ထက္တြင္ မိုးတိမ္မိုးရိပ္တို႔ကင္းစင္ျခင္း၊ ဆီးႏွင္းျမဴတိမ္ သူရိန္ မီးခိုး ေမွာင္မ်ဳိးမသြန္းသည့္ လျပည့္ဝန္းအား သာယာၾကည္ႏူးစဖြယ္ ေတြ႕ျမင္ ရျခင္း၊ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈပြဲေတာ္မ်ား ဆင္ယင္က်င္းပျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာတို႔၏ သာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ေကာင္း ေသာ လတစ္လပင္ ျဖစ္ပါေၾကာင္းကုိ ပန္းေတာင္းသန္းၾကြယ္၏ ေဆာင္းပါးအားဗဟုသုတအလုိဌာ တင္ၿပ လုိက္ပါသည္။။
Dhamma Dãna Source ► Myanmar Collection
No comments:
Post a Comment